- 17-11-2016
- drukuj
Leszno Górne
POŁOŻENIE
Miejscowość położona jest w południowej części gminy, w odległości 12 km od miasta Szprotawy. Usytuowana jest bezpośrednio, przy drodze wojewódzkiej nr 297 łączącej Szprotawę i Bolesławiec (województwo dolnośląskie).
Do sołectwa Leszno Górne przyporządkowane są przysiółki: Biernatów oraz Buczek.
ORGAN SOŁECTWA
Sołtysem tej miejscowości jest Pan Marek Łukaszka.
Działalność sołtysa wspiera Rada Sołecka, składająca się z 7 osób.
Statut Sołectwa Leszno Górnego
Działalność sołtysa wspiera Rada Sołecka, składająca się z 7 osób.
Statut Sołectwa Leszno Górnego
DEMOGRAFIA
Miejscowość zamieszkała przez 1259 mieszkańców.
HISTORIA
Pierwsza wzmianka o wsi wymieniona jest w dokumencie z 1260 r. jako „Lesin”. W dokumentach z XIII i XIV wieku wymieniana jest jako miejscowość na granicy szprotawskich lasów miejskich.
Historia Leszna Górnego nierozerwalnie związana jest z hutnictwem. Wieś figurowała jako największy ośrodek hutniczy w okolicy. Działalność hutnicza stymulowała rozwój Leszna Górnego i przyczyniła się wówczas do rozwoju nie tylko tej wsi, ale i całego regionu. Sama miejscowość związana jest z pokładami rudy darniowej żelaza i przetwarzaniem jej w hutach.
Początki hutnictwa związane były z wydobywaniem rudy darniowej, w którą obfitowały okoliczne lasy. Wydobycie jej nie wymagało dużych nakładów pracy, ponieważ znajdowała się ona tuż pod powierzchnią gruntu. Rudę wydobywano i przenoszono koszami do prymitywnej huty, gdzie wytapiano żelazo. Z uwagi na to, iż wytopione żelazo było bardzo zanieczyszczone, rozbijano je młotem w celu oddzielenia metalu od szlaki, węgla i piasku oraz innych zanieczyszczeń. Rozbite kawałki transportowano do okolicznych kuźni znajdujących się w pobliżu osad. Tam poddawano je obróbce tj. rozgrzewano i dopiero wytapiano narzędzia (piły, kosy, żelazka, topory, siekiery, pługi, ramy kół, blaty piecowe), broń i inne przedmioty.
Huty lokalizowane były nad rzekami, ponieważ w wodzie płukano wydobywaną rudę, a wykorzystując spiętrzenia rzek można było pozyskać siłę do napędu młotów rozbijających wytapiane bryły żelaza. Poza tym wodą można było zagasić ewentualny pożar. Osoby trudniące się wykopywaniem rudy były nazywane górnikami, mimo, że nie pracowali w tunelach, ani na dużych głębokościach. Powszechny dostęp do rudy powodował nawet przetop rudy na własną rękę w gospodarstwach wiejskich.
Do XVIII wieku wyroby rzemiosła odlewniczego w Lesznie Górnym oparte były na dość prymitywnej technologii. W 1408 r. wspominany jest mistrz Hans Weyse z Leszna Górnego, a w 1666 r. o hucie w Lesznie Górnym mówi się jako największym klejnocie finansowym szprotawskiej magistrali. Dokument zaś z 1761 r. wymienia miejsca pozyskiwania rudy darniowej żelaza w okolicach Leszna Górnego: Goldhubel (złote wzgórze), Scheibel, Forstwald, Blue Schleife (błękitny szlif).
Rewolucję w dziedzinie produkcji wyrobów żelaznych przyniósł dopiero wiek XVIII, w którym miejsce dawnych młotów zajęły piece umożliwiające produkcję żelaza odlewniczego. Stąd też stary młot w Lesznie Górnym został przekształcony w wielki piec z odlewnią i dwa młoty drobnicowe. W 1782 r. huta w Lesznie Górnym uległa zniszczeniu na skutek pożaru. Na pamiątkę dawnej tradycji hutniczej w centrum Leszna Górnego postawiono pomnik w postaci kamiennego koła kinetycznego, pochodzącego właśnie z mechanizmu wodno-młotowego.W 1884r zakład żelazny w Lesznie Górnym został sprzedany, a w miejsce dawnych kuźnic, na wyspie powstała fabryka celulozy i papieru, która funkcjonowała aż do 1945r. i zaliczana była wówczas do największych zakładów przemysłowych w dawnym powiecie szprotawskim. Po roku 1945 na miejscu fabryki celulozy powstały zakłady garbarskie. Dziś w dole jazu na Bobrze w Lesznie Górnym można jeszcze znaleźć szlaki z dawnych hut. Przedstawiając historię hutnictwa Leszna Górnego należałoby wspomnieć o czarnych kartach tej nietypowej miejscowości, gdzie podczas II wojny światowej w latach 1942 – 1945 przetrzymywani byli jeńcy pracujący w okolicznych zakładach zwłaszcza w papierni i w terenie tartaku leśnego położonego przy odcinku linii kolejowej Leszno Górne - Małomice. Brak jest jednak dokładnych danych o liczbie jeńców przetrzymywanych w Lesznie Górnym.
Leszno Górne niegdyś siedziba Gminnej Rady Narodowej. Dawniej Leszno Górne należało do Szprotawy. Zbudowanie w 2. poł. XIX wieku linii kolejowej Żagań-Legnica-Wrocław wpłynęło na rozwój osady: powstała fabryka celulozy, a następnie papieru. Wykorzystując miejscowy surowiec, drzewo i wodę z Bobru, zakłady szybko się rozwinęły dając zatrudnienie okolicznym mieszkańcom. W czasie II wojny fabryka wraz z częścią osady uległa zniszczeniu. W 1957 roku rozpoczęto prace przy budowie Lubuskich Zakładów Garbarskich, które w 1960 roku ruszyły z pierwszą produkcją, a pracownicy otrzymali 280 nowych izb mieszkalnych. Poważne rozwijał się drugi miejscowy obiekt przemysłowy - Zakład Eksploatacji Kruszywa wydobywający z Bobru cenny żwir. Wieś miała wtedy wybitnie przemysłowy charakter. Garbarnia, jeden z największych zakładów w okolicy, ogłosił likwidację na pocz. XXI wieku. Dawne kopalnie żwiru zamieniły się w malownicze stawy wędkarsko-rekreacyjne.
Z zabytków w osadzie znajduje się kilka budynków mieszkalnych z XVIII i XIX wieku oraz kilka budynków gospodarczych w stylu barokowym z XVIII i z pocz. XIX wieku.
Około 3 km na południowy-zachód za Lesznem znajduje się najdalej wysunięta na południe miejscowość gminy - wieś Buczek, a tuż za nią granica województwa lubuskiego.
Zespół Buczek
Najdalej wysunięta na południe wieś gminy Szprotawa. Osiągamy ją skręcając z szosy Szprotawa - Bolesławiec przy znaku drogowym „Buczek 2” (pomiędzy Lesznem Górnym a Kozłowem) w żwirową drogę. Z płytką przeprawą wodną muszą się liczyć ci, którzy zapragną dotrzeć na Buczek poprzez most na Bobrze w Lesznie Górnym (przy garbarni), albowiem drogę przecina strumień „Osiłek” - lewy dopływ Bobru. Obecnie Buczek to kilkurodzinna wieś. Liczba tutejszych stawów i bajor wynosi kilkadziesiąt. Występują po obu stronach Bobru. Na największym z nich Koło PZW nr 41 z Leszna Górnego utworzyło łowisko specjalne z wiatą, stołami, ławami i kominkiem grillowym. Część buczkowskich oczek wodnych podchodzi pod poligonową osadę o nazwie Pstrąże. Te stawy zwykło nazywać się „czołgowymi”, bo do 1992 roku w ramach ćwiczeń przeprawiały się tędy sowieckie czołgi. Z Pstrąża prowadzi przez Bóbr betonowy masywny poniemiecki most 2-duktowy.
ZABYTKI I ATRAKCJE TURYSTYCZNE
Kamienny pomnik zlokalizowany na placu pośrodku wsi, od strony południowej do ul. Bolesławieckiej. Pomnik pochodzi z okresu po 1884 roku i upamiętnia historię miejscowości związaną z istnieniem dawnej huty, której młoty kuźnicze były napędzane kołami wodnymi nad Bobrem. Kamienne koło kinetyczne było elementem systemu przekazania energii z kół wodnych na młoty. Pomnik nie posiada żadnych napisów. Kamienne koło osadzone jest na cokolez granitowych bloków o wysokości około 0,50m. Jest ono walcowate stożkowe z żelaznym rdzeniem przelotowym pośrodku. Wysokość całkowita pomnika wynosi około 2,50m a szerokość koła około 0,50m, średnica koła oscyluje w granicach 1,5m.
Kościół w Lesznie Górnym stanowiący parafię pw. Matki Bożej Królowej Polski wybudowany został w 1989 r. dzięki ogromnemu zaangażowaniu mieszkańców. W 1979 r. ksiądz Jan Cisek otrzymał plac pod budowę kościoła. Prace rozpoczął ksiądz Tadeusz Dobrucki w kwietniu 1983 roku. Budowę kościoła zaś zakończono w listopadzie 1989 roku.
Do czasu wybudowania kościoła w Lesznie Górnym parafia rzymsko-katolicka znajdowała się w Lesznie Dolnym.
Cerkwia Prawosławna p.w. Narodzenia Najświętszej Marii Panny. W 1951r. kaplica pogrzebowa, znajdująca się na niemieckim cmentarzu została przydzielona parafii prawosławnej z przeznaczeniem na zaadoptowanie jej na cele świątyni prawosławnej. Mieszkańcy we własnym zakresie i z własnych środków przebudowali protestancką kaplicę na potrzeby cerkwi. Zbudowali chór, ikonostas. W 1999 roku parafianie rozpoczęli dobudowę dzwonnicy a w 2001 r. zakończono jej budowę. W okresie późniejszym zakupiono 3 dzwony. Budynek świątyni ma obecnie prawdziwie cerkiewny wygląd. Wnętrze cerkwi ma piękny wystrój, ręcznie wyszyte ikony, kryształowe świeczniki, boazeria nadająświątyni swoisty urok.
OŚWIATA
Szkoła Podstawowa
Szkoła mieści się przy ul. Szkolnej 2a. Placówka jest filią Szkoły Podstawowej w Wiechlicach. Kierownikiem filii jest p. Krystyna Matczak, tel. 376 65 07 i 376 64 38. Z dniem 1 września 2015 r. powstała nowa jednostka pod nazwą Zespół Szkół Szkoła Podstawowa im. Kornela Makuszyńskiego w Wiechlicach Filia w Lesznie Górnym. Szkole pozostawiono prawo posługiwania się imieniem i sztandarem. Więcej na stronie szkoły http://splesznogorne.cba.pl/
ORGANIZACJE I STOWARZYSZENIA
Ochotnicza Straż Pożarna w Lesznie Górnym została założona w roku 1949. Obecnie jednostka zrzesza około 20 członków w tym kilku honorowych i wspierających. Do zadań OSP należy przede wszystkim udział i zapobieganie rozmaitym zdarzeniom występujących na terenie sołectwa. Najczęściej strażacy wzywani są do pożarów ale także do innych miejscowych zdarzeń tj. wypadki drogowe czy usuwanie skutków gwałtownych zmian pogodowych. Więcej w zakładce OSP.
W miejscowości od wielu już lat prężnie działa Koło Gospodyń Wiejskich.
Leszno Górne zamieszkuje w większości ludność napływowa pochodząca z kresów wschodnich oraz byłego województwa poznańskiego, która osiedliła się po II wojnie światowej. Mieszkańcy dużą wagę przywiązują do kultywowania tradycji przodków zachowując w szczególności sposób sporządzania tradycyjnych potraw. Specyficznymi potrawami tego regionu są: pirogi ruskie, barszcz ukraiński, kutia oraz szereg potrwa z ziemniaków, gdzie placki ziemniaczane i kopytka zajmujączołowe miejsce.
KGW z Leszna Górnego na Winobraniu w Zielonej Górze.
Stadion Sportowy
ul. Bolesławiecka, tel. 376 04 04
Stadion Sportowy w Lesznie Górnym powstał w 1985roku i funkcjonował wówczas jako stadion Lubuskich Zakładów Garbarskich. Funkcjonujący wówczas przy zakładzie Klub „KS Garbarnia” z sekcją piłki nożnej znany był w całym województwie, bowiem drużyna piłkarska grała w lidze okręgowej.
Stadion typowo piłkarski posiada dwie płyty: jedną do gier, drugątreningową. Na stadionie zostało też wygospodarowane miejsce na kort tenisowy. Od 1998 roku stadion stanowi własność gminy.
W chwili obecnej użytkownikiem obiektów na stadionie jest klub sportowy „KS Garbarnia”.
Prezesem Klubu jest Ryszard Wróblewski.
Spółdzielnia Mieszkaniowa
ul. Kolonia 18a, tel. 376 65 71
KULTURA I ROZRYWKA
Społeczność Leszna Górnego integruje się z Radą Sołecką, zwłaszcza przy organizowaniu wspólnych imprez kulturalnych. Jednym z najbardziej obchodzonych corocznie świąt jest festyn „Dzień Wsi” w dniu 15 sierpnia, łemkowski Nowy Rok - 13 stycznia oraz odpust parafialny – 3 maja. Dużą popularnością cieszą się również coroczne zawody o puchar starosty, burmistrza i sołtysa.
Na terenie wsi organizowane są również imprezy kulturalno-rekreacyjne takie jak: Dzień Dziecka, Dzień Strażaka, Dzień Babci i Dziadka, Dzień Kobiet, Mikołajki, Dzień Matki, Dzień Seniora.
Tradycyjnie w okresie bożonarodzeniowym w świetlicy wiejskiej, organizowane są spotkania opłatkowe, które są doskonałą okazją do integracji mieszkańców miedzy innymi poprzez wspólne śpiewanie i kolędowanie.
Święto Wsi, sierpień 2016 r.